İzmir için birlik olalım

Ege Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ESİAD) üyeleriyle bir araya gelen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, altyapıdan çevreye, ulaşımdan kentsel dönüşüme kadar geniş bir yelpazede kentin sorunlarına ilişkin çözüm önerilerini iş insanlarıyla paylaştı. Tugay, İzmir’in 2030 yılına kadar karbon nötr şehir olma hedefi konusunda ESİAD ve diğer sivil toplum kuruluşlarının desteğini isterken “İzmir için birlik olmalıyız” mesajını verdi. ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu da, “Yeşil, Mavi ve Dijital Dönüşümün gerçekleştiği, teknoloji üssü haline gelmiş, yatırımlar kenti İzmir hayalimiz var. Bu konuda sorumluluk üstlenmeye hazırız” dedi.

DIŞA BAĞIMLI OLMAYAN İZMİR HEDEFİ
Toplantının açılışında konuşan ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu, sivil toplumun, katılımcı demokrasinin güçlenmesinde önemli bir role sahip olduğunu belirterek, şöyle konuştu: “İzmir, Türkiye’nin önde gelen üretim merkezlerinden biri. Ülke gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 6’sından fazlasını üretiyor. Türkiye ihracatının yüzde 6.7’sini gerçekleştiren ve dış ticaret fazlası veren kentimiz Türkiye’nin cari açığının kapatılmasına hizmet ediyor. ‘Nasıl bir İzmir hayaliniz var’ diye sorulacak olsa, kısaca ‘Yeşil, Mavi ve Dijital Dönüşümün gerçekleştiği, teknoloji üssü haline gelmiş, yatırımlar kenti İzmir’ olarak ifade edebiliriz. Kentimiz için Mavi Dönüşüm de hayati önemde. Bu yolda ciddi yatırımlara ihtiyacımız olduğunu biliyoruz. Kendi kendine yetebilen, enerjisini üreten, dışa bağımlı olmayan bir İzmir hedefliyoruz. İzmir ve bölgesi, gelişmiş sanayi alt yapısının yanı sıra 9 üniversite, 5 teknoloji geliştirme bölgesi, 102 ar-ge merkezi ve 25 tasarım merkezi ile önemli bir avantaj yakalamış durumda. İzmir’in bu potansiyelini daha da ileri taşımak ve bölgeyi yatırımcılar için cazibe merkezi haline getirmek için kurumlar arası iş birliğine her zamankinden fazla ihtiyacımız var. Kamu ve özel sektör arasındaki etkileşim ve koordinasyonun son derece önemli olduğuna inanıyoruz.”

Zorlu, ESİAD’ın her yıl üyelerinin katılımıyla beklenti anketi düzenlediklerini hatırlatarak, 2025 anketine ilişkin çalışmalar tamamlandığında Başkan Tugay ile paylaşacaklarını söyledi. İzmir’in tarihi, coğrafi ve ekonomik avantajları olduğunu vurgulayan Zorlu, “Kentimizin refahını ve yaşam kalitesini artıracak her projede sorumluluk üstlenmeye hazırız. Bugün burada dile getirilecek taleplerin, beklentilerin, İzmir’in geleceğine yön verecek stratejik planlamalara ışık tutmasını temenni ediyoruz” dedi.

İZMİR ÖNCÜ ŞEHİR OLMALI
Toplantının başında İzmir’in mevcut durumunu değerlendiren Başkan Tugay, şehrin sahip olduğu potansiyelin yeterince harekete geçirilemediğini belirterek, “İzmir’in büyük bir potansiyeli var ancak maalesef bunu tam anlamıyla hayata geçiremedik. Kalkınma, refah ve yaşam kalitesi açısından beklenen seviyeye ulaşamadık. Bu sorumluluk hepimizin. Doğru hedefler koyarak, hep birlikte bu potansiyeli harekete geçirmemiz gerekiyor” dedi. Tugay, İzmir’in sadece ekonomik anlamda değil, demokrasi, çevre duyarlılığı ve sosyokültürel yaşam kalitesi açısından da öncü bir şehir olması gerektiğini vurguladı.
Pek çok alanda kentin sorunları ve çözüm önerilerine ilişkin görüşlerini paylaşan Başkan Tugay, özetle şunları söyledi:

KENTSEL DÖNÜŞÜMDE ÇOK RADİKAL ADIMLAR ATACAĞIZ
İzmir’in deprem master planı için çalışmalar sürüyor. Planın bir kısmı kenti dirençli hale getirmek, deprem riski yüksek olan yerlerde dönüşümleri sağlamak için yapılan çalışmalar. Bir kısmı da olası bir afet durumunda şehirde yaşanacaklarla ilgili bir afet eylem planı hazırlığı. Yakında çok radikal bazı adımlar atacağız belediye olarak. Çok önemli ve ciddi şeyler konuşuyoruz. Şehrimizdeki yüksek riskli olduğu tespit edilmiş binalarla ilgili olarak re’sen işlemler yapmayı planlıyoruz. Bu İzmir tarihinde ilk defa olacak. Ama bu işlemleri yaparken bir taraftan da vatandaşlarımızın o dönüşümle ilgili yapacağı şeyleri kolaylaştırmak için adımlar atacağız. Güçlendirme ile ilgili uygun fiyatlı opsiyonları sunacağız. İstanbul Büyükşehir'in yaptığı bazı uygulamaları örnek aldık. Riskli binalarda dönüşüm çalışmalarında eğer belediyeden yardım istenirse yıkımı belediye yapacak. Normal kentsel dönüşüm yasasında vatandaşa kira yardımı var. Onun üzerine biz de belediye olarak artı bir kira yardımı yapacağız. Bazı yerlerde de imar plan revizyon kararları alacağız. Bu şekilde dönüşümün önünü açacağız. Bunlarla ilgili çok yakında adımlar atmaya başlayacağız.”

SU, GIDA VE ENERJİDE KENDİMİZE YETMELİYİZ
Su, gıda ve enerji konu başlıklarında olası krizlerimiz var. İzmir her şeyden önce gıdada, enerjide ve mümkünse suda kendi kaynaklarıyla kendine yeten bir şehir olmayı hedeflemeli. Bu konuda en kararlı çalışacak belediye başkanlarından biri olduğuma inanıyorum. İzmir'i böyle kentsel dönüşümüyle, ulaşımıyla, altyapısıyla hakikaten çok muhteşem bir şehre dönüştürebiliriz. İşte kültürel mirası çalışırız. Sosyokültürel yaşamı çalışırız. Turizmi çalışırız. Bunların hepsini halledebiliriz. Ama beş sene sonra kuraklık nedeniyle su sıkıntısı olan bir şehirde her şey ölür. O yüzden farklı bir su politikası olmalı. Gıdanın bu topraklarda yine yeterince üretilmesi, insanların sağlıklı, güvenli gıdaya erişimi çok önemli amaçlardan biri olmalıdır. Bunun dışında kendi ihtiyacımız olan enerjiyi üretebilmemiz gerekiyor. İzmir yenilenebilir enerjinin başkenti doğru. Ama hataların, plansızlığın, verimsizliğin, israfın çok olduğu bir alan görüyorum. Enerji verimliliğinin gözetilmesi lazım.

ATIKLARI EVDE DÖNÜŞTÜRMEK İÇİN SİSTEM KURACAĞIZ
Atıklar konusunda, öncelikle mümkün olan en az atığı üretmeyi hedefleyeceğiz. Üretilmiş olan atığın maksimum dönüşümünü hedefleyeceğiz. Organik atıkların komposta dönüştürülüp toprağa iadesini sağlayacağız. Plastiğin geri dönüşümü ve toprağa, suya hatta havaya karışımı ile ilgili konuyu halletmek için de yoğun çaba göstereceğiz. Amerika'yı yeniden keşfetmeye gerek yok. Gelişmiş ülkelerde çöpü nasıl bertaraf ediyorlar, nasıl topluyorlar, geri dönüşümü nasıl yapıyorlarsa aynen onu yapmamız lazım. Evde atıkları dönüştürmek için sistem kuracağız. Burası İzmir ve İzmir’de bu olacak yani. Bu konuda vatandaşlarımızı zorlayacağım. Sonuçta üzerinde barkodu olan farklı renkteki çöp poşetlerinde insanların ayrıştırmış atıklar toplamasını, kurala uymazlarsa ceza kesileceğini onlara anlatacağım ve bu uygulamayı başlatacağım. Eminim kızanlar olacak ama bunu adım adım oturtacağız. Toprağımızı, suyumuzu, denizimizi kirletmeden atıklarımızı topladığımız gün gerçekten İzmir’i hak etmiş İzmirliler olacağız.

KEMERALTINI DÖNÜŞTÜRMELİYİZ
İzmir’in muhteşem bir kültürel mirası var. Kemeraltı mesela. Bu bölgenin yeniden canlandırılması, esnafımızın desteklenmesi ve turizm potansiyelinin artırılması gerekiyor. Buradaki esnafa onar milyon lira vereceğimizi söylesek. Desek ki şöyle bir proje yapın, burayı dönüştürün. Size on milyon lira vereceğiz. Yüz tane esnaf çıksa, 1 milyar lira versek ama orayı dönüştürsek değmez mi buna? Değer. Yani o kadar kolay bir şey ki aslında. Sadece neyin gerçekten önemli olduğunu hissetmemiz ve onunla ilgili kararlı durmamıza ihtiyaç var. Belediye güçlü bir kurum. Belediye için paradan çok kararlılık lazım. Bir de yaptıklarıyla ilgili arkada toplumun desteği lazım.

VİCDANLI MUHALEFET YAPIN
Ben diyorum ki, Kültürpark’ın içindeki lunapark kötü. Kıyamet koptu. Bir sürü insan karşı çıktı. İzmir’e bu lunapark mı yakışıyor yani. Daha iyisinin olması lazım değil mi? Bu şehrin gerçekten vicdanlı muhalefete ihtiyacı var. Yani muhalefet edecekseniz biraz vicdanla edin. Biraz İzmir'e dair bir saygıyla, sevgiyle beraber muhalefet edin. Orada ne lunaparka ne de belediyenin hollerine ihtiyacımız var. Güvene ihtiyacımız var. Biri güvenmediğinde çok üzülüyorum. Gerçekten etkileniyorum. Ben kahraman falan olmak istemiyorum. Ama şu bir gerçek, ben bu şehrin yetiştirdiği, bu şehri sevmeyi öğrenmiş, bu şehre saygı duymayı öğrenmiş, eğitimli, dünyayı gezmiş, bu işi yapabilecek kapasitede bir adamım. Hayatımı bıraktım, bu göreve soyundum. Bana ve benden sonra gelecek olan böyle insanlara destek olmak lazım. Bizim birlik beraberlik içerisinde İzmir için en iyi şeyi nasıl yaparız, en doğru şeyi nasıl yaparız diye onu düşünerek karar vermemiz ve onun arkasında durmamız gerekiyor. İzmir'den benim beklediğim bu. Kimseden para pul falan istediğim yok. Belediyenin bütçesi ile bu söylediğim, anlattıklarımın çok çok büyük çoğunluğunun büyük aksilikler yaşamadıkça yapabileceğimize inanın. İzmir Büyükşehir Belediyesi eğer iyi yönetilirse büyük ve güçlü bir kurum ve pek çok sorunla baş edebilecek durumda.

KÖRFEZDE DİP TARAMASIYLA SİRKÜLASYONU ARTIRACAĞIZ
Körfezi temizlemenin yolu, kirli atığın Körfez’e ulaşmasını engellemekten geçiyor. Onun için arıtma ile ilgili düzeltmeleri büyük ölçüde yaptık. Kapasite artırımı çalışmalarına devam ediyoruz. Derelerden, limandan, yük gemilerinden kirlilik geliyor. Sanayi kökenli, tarım işletmeleri kökenli bir kirlenme var. Gediz’in çok ciddi bir kirlilik taşıdığını biliyoruz. Tüm bunların denetimiyle ilgili bakanlıktan yetki istedik. Ne kadarını vereceklerini bilmiyoruz. Daha önceden gemilerle ilgili yetki istemiş arkadaşlar, olumsuz yanıt gelmiş. Eğer vermezlerse halka şikayet edeceğiz. Dip taramasıyla Körfezdeki sirkülasyonu artırmayı hedefliyoruz. Çiğli’nin, Mavişehir’in ön taraflarında dipte ciddi bir birikim var. Oradaki su çok sığ. Onu açmak için şu anda dip taramasıyla bir tür kanal açma çalışması yapıyoruz. Bir de önümüzdeki dönem alg patlaması sorunu yaşanmaması için sürekli alg popülasyonu ile ilgili ölçümler yapacağız. Artış eğilimi gördüğümüz zaman uygulama planımızdaki önlemleri devreye sokacağız ve bu şekilde suyun oksijensiz kalmasını, balıkların ölmesini önleyeceğiz.

O SETİ YAPMASAYDIK KORDON’U SU BASMIŞTI
Kordon’da en ideal çözüm şu anda yaptığımız şey değil. Ama eğer o seti yapmamış olsaydık, son yağışlardan birinde net olarak gördük Kordon’u su basmıştı. Yani Kordon’u bir defa bile su basmasını riske etmek istemiyorsak geçici de olsa böyle bir çözüm uygulamak zorunda kaldık. Niye kalıcı değil del geçici çözüm? Çünkü Kordon bir SİT alanı. SİT alanında yapacağınız her iş için Koruma Kurulu’ndan onay almanız gerekiyor. Bizim yapmak istediğimiz daha iyi bir plan vardı. Ancak kurul onu kabul etmedi, bunu kabul etti. Bunun da geçici olduğunu hep söyledik. Ama mevcut haliyle çok da aşırı rahatsız edici bir şey olduğunu düşünmüyorum. Amacımız Koruma Kurulu ile bu bölgenin planı hakkında uzlaşmaya varmak ve daha kalıcı hoş bir şey yapmak. Ama şu bir gerçek deniz yükseliyor. Taştıktan sonra orada drenaj için yapacağınız her türlü sistem yetersiz hale geliyor. Dolayısıyla su baskınları riski doğuyor. Bu konuda çalışmaya devam edeceğiz ama şu anda yapılan işi geçici olarak görebilirsiniz.

ULAŞIM MASTER PLANI HAZIRLIYORUZ
Bizim Trafik Master Planımız yok. 2017’de yapılmış bir plan var ama o plan her yerinden delik deşik edilmiş. O yüzden Master Planını yeni baştan yapalım, ona uygun bir trafik düzenlemesi yapalım istiyoruz. Herkes metropol alanda yaşamak istiyor. Nüfus oraya yığılıyor. Böyle durumda şehrin merkez alanında ya da ana arterlerde sıkışıklık olmamasını beklemek rasyonel değil. O yüzden yeni baştan, bilimsel verilerle hazırlanan bir plan yapacağız.

KÖRFEZ GEÇİŞİ Mİ, İKİNCİ ÇEVREYOLU MU?
Körfezin bir yanından diğerine tünelle ya da köprüyle geçiş daha önce projelendirilmiş ve mahkemece iptal edilmiş bir fikir. Çok yüksek maliyetli. Günün rakamları ile 50 milyarın üzerinde bir proje bedeli var. Bu kadar yatırıma karşılık size sağlayacağı şeyi dikkatlice incelerseniz, birileri karşı kıyıdan gelecek, Mavişehir’den İnciraltı’na geçecek. Konak’a, Alsancak’a gelecekse bu yeni duruma özel bir trafik düzenlemesi yapmamız gerekmeyecek mi? Aynı paraya ikinci çevre yolunu yapabiliyorsunuz. Yani hangisi daha çok işe yarar derseniz bence ikinci çevre yolu daha çok işe yarar.

5 YILDA ALTYAPI SORUNUNUN YÜZDE 70-80’İNİ ÇÖZERİZ
Şehrin çok fazla altyapı problemi var. Çevre ilçelere, beldelere, köylere falan baktığınız zaman epey bir altyapı eksikliğimiz var. Bunlar bazen Bakırçay'dan bazen Küçük Menderes'ten denize kadar uzanan ciddi kirliliklere yol açıyor. Bunu durdurmak için planlar yaptık. Ön anlaşma yaptığımız kredilerin onaylanmasını sağlayabilirsek, 5 yıl içinde İzmir’in altyapı sorunun yüzde 70-80’inin çözüleceğini vadedebilirim. Bu, somut, hesaplara dayalı bir vaattir. İzmir tarihinde hiç yapılmamış altyapı çalışmasını yapacağız. Bunun içinde Büyük Kanal da var. Körfezin etrafından dolaşıp Çiğli’ye kirli suyu taşıyan büyük kanalımız aslında ekonomik ömrünü büyük ölçüde tamamlamış bir sistem. Yeni bir kanal altyapısı gerekiyor. Onu da büyük ölçüde yapmayı hedefledik.

İŞ DÜNYASINA ÇAĞRI
İzmir bu dönemde çok önemli bir taahhüdü yerinde getirmek durumunda. 2030 yılına kadar karbon nötr şehir olma hedefimiz var. Avrupa Birliği İzmir’e inandı ve İzmir’i Türkiye’nin tek iklim nötr misyon şehri olarak belirledi. Bu büyük bir sorumluluk ve aynı zamanda bir fırsat. Bu konuda ESİAD başta olmak üzere tüm kesimlerin katkısı gerekiyor. ESİAD’a şunu teklif ediyorum: Lütfen siz de bu çabaya katılın. Bu işi birlikte yapalım ve İzmir’i 2030’da karbon nötr hale getirmeye çalışalım. Bakın 5 sene var. Karbon nötr olmak için yüzde 1 ihtimal bile varsa onun için çalışmaya değer. İzmir, tam olarak bu işlerin şehri. Konuyu anlatabilirsek herkesin buna katılacağına inanıyorum. Bunun en önemli ayağında enerji verimliliği var. Diğer yandan suyu, gıdayı, atığı doğru yönettiğimiz bir süreç. Ondan sonra hadi gelin beraber şehrin hangi alanlarının yayalaştırılacağını, bisiklet yollarına açılacağını yani trafiğe kapatılacağını yine beraber karar verelim. Yani sizler biliyorsunuzdur Londra'nın merkezine bugün elektrikli olmayan araçlar para ödemeden giremiyor. Böyle kararları niye İzmir'de almayalım? İnanın yaparız. Biraz birbirimize güç vermeye cesaret vermeye ihtiyacımız var. Avrupa Misyon Şehri etiketiyle yurt dışından da destekler alarak ama komple bir şehir olarak bu konuda çaba göstermeye değer. Bence ESİAD buna en uygum kurumlardan biri.

ŞEHİR KOMİTELERİ
Belediyenin içerisinde komiteler oluşturacağız. Atık yönetimi, yayalaştırma, yeşil alan yönetimi, su, gıda güvenliği gibi başlıklarda. 10-20 kişilik komiteler oluşturacağız. Ön hazırlıkların ardından kişileri ve kurumları davet edeceğiz. Onlarla şehir komitelerine dönüşecekler. Sonra her biri kendi hedeflerini koyacak, yol haritasını çizecek.