Yasa teklifi Kendi içinde çelişkilerle dolu ve turizme katkı sağlaması söz konusu değildir.

’Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile ilgili değişiklik yapılmasına dair sunulan kanun teklifi ile ilgili olarak İzmir Turist Rehberleri Odası Yönetim Kurulu adına başkan Macit Şaşzade bir basın açıklaması yaptı.

09.02.2023 tarihinde ‘’Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile ilgili değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi sunulduğunu ulusal basından öğrenmiş bulunuyoruz. Söz konusu teklif Türkiye’de farklı üniversitelerin Turizm rehberliği bölümlerinde görev yapmakta olan akademisyenlere veya konuyla birinci derecede ilgili Turist Rehberleri birliğine ve odalara sorulmadan hazırlanmıştır. Kendi içinde çelişkilerle dolu bir tasarıdır. Turizme katkı sağlaması söz konusu değildir.

Türkiye’de Turist rehberliği eskiden beri stratejik bir meslek olarak görülmekte ve yasalarla korunmaktadır.
Nitekim ilk yasal düzenleme 1890 ve 1925 tarihlerinde çıkarılmıştır. 2012 tarihinde 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile kendine ait bir kanuna sahip olmuştur. 2015 ten itibaren ‘’Yüksek Lisans’’ ve 2021 den itibaren ‘’Doktora’’ programları açılmıştır. 2023 yılı itibariyle Turist Rehberliği eğitimi 40 ön lisans ve 46 lisans olmak üzere toplam 86 programda ve 4366 kontenjana sahiptir. Meclise sunulan bu kanun teklifi işlevde birçok endişeyi beraberinde getirmektedir. Muhakkak güncellenmesi gerekir.

Getirilmek istenen değişiklikler kısaca şöyle:
1. Arkeoloji ve Sanat Tarihi bölüm mezunları ile Uzak doğu dillerini bilen kişilere, ayrı rehberlik eğitimi almaksızın, yüz saatlik bir kurstan sonra Rehber olma hakkı tanımaktadır.

2. Her tur aracında bir rehber bulundurma zorunluluğu kaldırılmaktadır.
3. Rehberlerin yabancı dil bilme zorunluluğu kaldırılmaktadır.

4. Ayrıca zamanında dil sınavına girerek yıllarca bu mesleği icra eden rehberlerden 5 yılda bir tekrar dil sınavına girmeleri istenmektedir.

Teklif edilen tasarıyla ilgili endişelerimiz;
1 Tasarıda kamudan iş bekleyen sanat tarihçi ve arkeologlara rehberlik yolunu açmak, kamuya istihdam baskısını azaltarak yükü özel sektöre aktarmaktır. Rehberlik mesleğini icrası için gerekli eğitimini 100 saatlik bir süreye sığdırmaktadır. Bu durumda bu kadar rehberlik bölümü mezunu iş bulamıyorken, binlerce yeni rehberle emeği ucuza almak değil de nedir?

2. Her tur aracında turist rehberi bulunma zorunluluğu kaldırılması ifadesi muğlak ve kötü kullanıma açık ifadedir. Turist Rehberleri Turizm Kamu diplomasisinin gereklerini yerine getirir ve Türkiye tanıtımına büyük katkı verir ve yeni dostlar kazandırır. Ama yeni yasa sadece müze ve ören yerlerine hapsolma tehlikesini berberinde getirmektedir. Rehberlik mesleği sadece ören yerini ve müzeyi anlatmaz, bölgenin tarihini, kültürünü ve folklorunu anlatır, ayrıca, tur esnasında oluşabilecek krizleri yönetir. Teklifin bu şekilde kabul edilmesi durumunda, yabancı gruplara eşlik eden grup liderleri bu anlatımları diledikleri gibi yapar. Jeopolitik yapısı itibariyle Türkiye gibi bir coğrafyada Ermeni meselesi, Kıbrıs meselesi ve bunun gibi hassas konuları yabancı grup liderlerine bırakılamaz. Bu bir milli güvenlik meselesidir.

3. Yabancı dil zorunluluğunun kaldırılması, iç turizm de artan talebi karşılamak için gerekçe olarak sunuluyor. Günümüzde yapılan hemen her iş başvurusunda yabancı dil şartı aranırken rehber olmak için istenmemesi şaşırtıcı. Bugün Türkiye ye dağılmış 13.000 turist rehberi vardır ve hepsi de ana dili olarak Türkçelerini kullanmaktadırlar. Eğitim alan yeni nesilleri 21. yüzyılın rekabetçi koşullarına hazırlamak yerine, dil bilmeden Rehber olmalarının önünü açmak büyük hatadır.

4. Anayasada da belirtildiği üzere kazanılmış haklar geri alınamaz. Her beş yılda bir dil sınavı tekrarı düşünülemez. Avukatlık, doktorluk gibi kaç meslekte tekrar sınav uygulanıyor, düşünülmesi gerekir.

Böylesi önemli bir konuda, turizm paydaşlarından görüş alınmadan, sunulan gerekçeler bilimsel verilere desteklenmeden ve tartışılmadan hazırlanan bu taslak, maalesef bekleneni vermekten uzak. Turist Rehberliğinin gelişimine katkısı olmayacağı açıktır. Bu yasa taslağının onaylanması durumunda hem Türk Turizmi, hem de Turist Rehberliği mesleği yara alacaktır. Ayrıca bu durum Türk Turizmi hizmetlerinde ciddi bir kalite kaybına ve imaj bozulmasına sebep olacaktır. Bu tasarının geri çekilmesini ve tüm paydaşların katılımı ile yeni düzenlemenin hazırlanmasını öneriyoruz.

Mesleğimize sahip çıkmak adına bu gün (14 Şubat) Ankara ‘da bir araya gelerek sesimizi duyuracağız.