Ege Üniversitesi (EÜ) “Cumhuriyet ve Atatürk Günleri” etkinlikleri kapsamında İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi tarafından “Cumhuriyet Dönemi Ekonomisi” adlı konferans düzenlendi. Konferansa konuşmacı olarak İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Alp Yücel Kaya katıldı. Cumhuriyet tarihi sürecinde ortaya çıkan iktisadi ve toplumsal dinamikleri örnek gelişmeler çerçevesinde ele aldı.
EÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Alp Yücel Kaya, Cumhuriyet tarihindeki iktisadi ve toplumsal dinamikleri gözden geçirirken ilk önce istihdamın sektörler içerisindeki evrimini 1923-2023 dönemi için, işteki duruma göre istihdamın evrimini 1950-2023 dönemi için ortaya koydu. Bu çerçevede Cumhuriyet ilk dönemlerinde tarım sektöründe yoğunlaşan istihdam düşüşünü ve bu düşüşün hızlandığı dönemleri öne çıkarırken buna paralel olarak ücretli-yevmiyeli nüfusun toplam istihdam içerisinde giderek artan payına dikkat çekti.
Cumhuriyet tarihi boyunca gizli işsizliğin dönemlere göre ortaya çıkan farklı politika çerçevelerine rağmen yapısal bir özellik olarak ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Alp Yücel Kaya, “Cavit Orhan Tütengil’in 1969’da yaptığı şu tespitin hala geçerli olduğunu düşünüyorum. ‘Türkiye'de nüfus artışı nedeniyle her yıl işgücüne katılanlar sayısı, yaratılan istihdam alanının üstünde kalmakta, bu nedenle de işgücü fazlası ortaya çıkmaktadır. Nüfusun büyük çoğunluğunun çalışma alanı olan tarım kesiminde bir yandan artan işgücüne yeni topraklar bulunamaması bir yandan da emek yoğunluğu yüksek üretim biçimlerinin ve tarıma dayalı, sanatların yeterince geliştirilememesi köyün itici gücünü arttırmakta, bu da iç ve dış göçler halinde ortaya çıkmaktadır. Konu, işgücünün verimliliği açısından ele alınacak olursa yurt ölçüsünde bir planlama ihtiyacı belirmekte, nüfusun artış hızının yavaşlatılmasının yanı sıra, hızlı bir sanayileşme zorunluluğu da ortaya çıkmaktadır. Çalışanlara yük olan tüketicilerin basıncı bir yana, prodüktivitesi düşük veya sıfır civarındaki işgücünün hem tabiatı zorlayıcı ve bozucu etkilerini ortadan kaldırmak, hem de bu önemli potansiyeli kalkınma süreci içine sokmak gerekmektedir’” diye konuştu.
Konuşmasına 1940’lar, 1970’ler ve 2000’lerdeki girişimciler ve onların yatırım anlayışları ve faaliyetlerinden örnek vererek devam eden Prof. Dr. Alp Yücel Kaya, Cumhuriyet fikrini temsil eden kamusallık, eşitlik-özgürlük-kardeşlik duyguları ile bezenmiş Sinan Akyol’un İzmir’deki Hıdırellez kutlamalarına dair yazmış olduğu bir metni okuyarak konuşmasını sonlandırdı.
