Ege Üniversitesi Cumhuriyet ve Atatürk Günleri kapsamında Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü ile Emel Akın Meslek Yüksekokulu iş birliğinde “Cumhuriyetin İlanı” konulu konferans gerçekleştirildi. Etkinliğe konuşmacı olarak Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü Öğr. Gör. Vahip Dursun katıldı.
Konuşmasına Cumhuriyet’in tanımını yaparak başlayan Öğr. Gör. Vahip Dursun, “Cumhuriyet, halkın kendi temsilcileri vasıtasıyla yönetilmesidir. Cumhuriyet, milli irade demektir. Milli iradenin üç temel sacayağı vardır. Bunlar; yasama, yürütme ve yargıdır. Cumhuriyet rejimi doğru şekilde uygulanırsa başarılı olur” dedi.
Cumhuriyet’in ilanının tarihi sürecine değinen Öğr. Gör. Dursun, “Cumhuriyete geçişimiz neredeyse yüz yılı aşkın bir zaman aldı. Bu süreç Senedi İttifak’la başladı. Çünkü ilk defa padişahın yetkileri kısıtlandı. Senedi İttifak, bu yönüyle İngiltere’nin Magna Carta’sına benzetilir. Bu gelişmelerin ardından 1839 yılında Tanzimat Fermanı imzalandı ve fermanla birlikte padişahın yetkileri biraz daha kısıtlandı. Tanzimat Fermanı ile azınlıklara verilen haklar, Islahat Fermanı ile daha da artırıldı. 1876’da Sultan 2. Abdülhamid tahta çıkarken devlet adamlarının şart koyduğu Meşrutiyetin İlanı ve Mebusan Meclisinin açılmasını kabul etti. Ancak bir sene sonra meclisi kapattı ve meclis tekrardan 1908 yılında açıldı” diye konuştu.
Öğr. Gör. Dursun, “Mustafa Kemal Atatürk, bir taraftan savaşırken diğer taraftan da parti kurmuş, anayasayı oluşturmuş, kendine bağlı teşkilat ve örgütlenmeye başlamış, meclisi açmış ve Cumhuriyet’e giden yoldaki taşları birer birer döşemiştir. Ancak ‘Cumhuriyet’ kelimesini hiç yüksek sesle telaffuz etmemiştir. Atatürk, 29 Ekim’den bir gece önce hazırladığı anayasanın ilk 6 maddesini belirlemişti. 29 Ekim günü meclis kürsüsüne çıkıp bu altı maddeyi okuması için Meclis Katibi Ruşen Eşref’e verdi. Daha sonra meclisteki oylama sonucunda 158 delegenin oyuyla Mustafa Kemal Cumhurbaşkanı seçildi” dedi.
Pervin Doğan - Ahmet Şat/ İZMİR(Ege Ajans)
