Hedef: 2024 kayıplarını 2025'de geri kazanmak

Döviz kurlarındaki artışın enflasyon rakamlarının gerisinde kalması emek yoğun sektörleri ihracatta rekabet edemez noktaya getirdi. Emek yoğun sektörlerden deri ve deri mamulleri sektörü 2024 yılının ilk yarısında ihracatta yüzde 26,7’lik kan kaybetti.

Mevcut tabloda genel giderlerinin yüzde 40’lardan yüzde 63 seviyelerine çıktığını dillendiren Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Erkan Zandar, maliyetlerdeki artış ve talepteki düşüşün birleşmesiyle 2023 yılının ilk yarısında 1 milyar 23 milyon dolar olan ihracatlarının 2024 yılının aynı döneminde 750 milyon dolara gerilediğini, 2024 yılının ilk yarısında ihracatta en büyük kaybı yaşayan sektör olduklarını dile getirdi.

Zandar, deri sektöründeki ihracat düşüşünün minimize edilebilmesi için günümüzde dolar kurunun 38, Avru kurunun ise 42 TL olması gerektiğini, sektörde 2025 yılı ocak ayından sonra doğacak ek maliyetleri karşılayacak bir karlılık olmadığını vurguladı.

Uzun yıllar ortalamasında ayakkabı pazarında kişi başı satın almanın yıllık 4-5 çift arasındayken 2024 yılında 2,65 çift olmasının beklendiğini ifade eden Zandar, “Ciddi anlamda bir talep azalması var. Şimdi ihracat pazarlarımıza bakıyoruz. Almanya en önemli pazarlardan biri Almanya'da yüzde 20, İtalya'da yüzde 25, Rusya çok önemli pazar orada yüzde 70 kayıp var. Fransa'da yüzde 15, Birleşik Krallık'ta yüzde 17, Romanya'da yüzde 26 kan kaybı yaşadık. Bu demek oluyor ki bizim ağırlık mamul sattığımız pazarlarda taleplerde sıkıntı var. Tabii ki bu pazarlardaki yavaşlamanın da etkisi var, bir de bizim fiyat tutturamamamız birleşince gücümüzün azalmasıyla bu yaşadığımız yüzde 26'lık daralma gayet normal” diye konuştu.

Eylülde talepte kıpırdanma bekleniyor
2024 yılı Eylül ayından itibaren talep tarafında bir kıpırdanma beklediklerini söyleyen Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Erkan Zandar, Avrupa’da 2025 yılı Mart ayında talebin 2019 yılı seviyelerine yükselmesinin öngörüldüğünü bu talepteki değişimi fırsata çevirebilmeleri için önümüzdeki 6 aylık süreci ev ödevini yaparak geçirmeleri gerektiğini söyledi. Zandar, şöyle devam etti: “İhracatçılarımızın özellikle orta ve üst seviye markalara hitap edebilmeleri için hem sorumlu üretim hem de yeşil dönüşümle ilgili mutlaka ve mutlaka çalışmalarını şimdiden başlatması lazım. Biz bundan sonra evet çok ucuz bir ülke değiliz ama bugün Avrupa'da ve dünyanın pek çok ülkesinde orta ve üst seviye ürünlere talepler devam edecektir ve biz bu ürünleri üreten ülke olmalıyız. Yani dediğim gibi sorumlu üretimler yapıp yeşil dönüşümü yakalayıp gerekli değişimleri mutlaka uygulamamız gerekiyor. Türkiye İhracatçılar Meclisimizin Brüksel Ofisi var. Bu ofis aracılığıyla AB bünyesinde bizim ürünlerimizle uygulanabilecek olası bütün önlemlerle ilgili kendimizi hazır etmek istiyoruz. Şirketlerimizin pek çoğu sosyal sorumluluk sertifikalarını temin etmek için çalışmalarını başlattılar. Bunlarla ilgili ciddi anlamda destekler de var. Bu konulara önlem verip önümüzdeki bu 6 aylık belki yavaş süreci bunlarla değerlendirmek bence şirketlerimizi olumlu yönde etkilecektir.”

Ayakkabı 471 milyon dolarlık ihracatla açık ara lider
Türk deri ve deri mamulleri sektörü 2024 yılının 6 aylık diliminde 750 milyon dolarlık ihracat yaparken, bu ihracatın 471 milyon dolarlık dilimini ayakkabı sektörü gerçekleştirdi. Mamul deri sektörü 113,5 milyon dolarlık ihracat yaparken, saraciye sektörü 110 milyon dolar dövizi Türkiye’ye kazandırdı. Deri konfeksiyon sektörü ise; 55 milyon dolarlık ihracatla 2024 yılının ilk yarısını geride bıraktı.

Deri ve deri mamulleri ihracatında ilk beş ülke ise; 61 milyon dolarlık tutarla Almanya, 53,6 milyon dolarlık taleple İtalya, 50,8 milyon dolarla Irak, 36,8 milyon dolarla Rusya ve 31 milyon dolarla Fransa oldu.

Egeli dericilerin ihracatındaki düşüş daha az oldu
Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği, 2023 yılının ilk yarısında 97,6 milyon dolarlık ihracat yapmışken, 2024 yılının aynı döneminde 82 milyon dolar dövizi ülkemize kazandırdı. EDDİM’in ihracatındaki düşüş yüzde 16’da kaldı.

Ege Bölgesi’nden yapılan deri ve deri mamulleri ihracatında ayakkabı sektörü 50 milyon dolarlık tutarla toplam ihracattan yüzde 61 pay aldı. Mamul deri ve kürkler ihracatı yüzde 31’lik artışla 14 milyon dolara çıkarken, saraciye sektörü 9 milyon dolar, deri konfeksiyon sektörü 8 milyon dolar ihracat performansı ortaya koydu.