Kurban bayramında sağlıklı beslenme

www.bizimizmir.net ve Bizimizmir Magazin Dergisi (www.bizimizmirmagazin.com) köşe yazarı Fonksiyonel Tıp Diyetisyeni Derya Zünbülcan, Kurban Bayramı'nda beslenme ile ilgili bir açıklama yaptı.

Zünbülcan'ın açıklaması şöyle:
Kurban bayramı et tüketiminin arttığı, kalabalık sofraların etrafında kahkahalara sarma, börek ve tatlıların eşlik ettiği özel bir dönemdir. Tüm bu saydığımız besinler yağ ve tuz açısından çok zengindir. Bu nedenle kontrolsuz tüketimleri kilo artışı, hazımsızlık, mide yanması, gaz vb gibi şikayetlere yol açabilir. Kontrol elden bırakılırsa kan basıncını artırarak hipertansif krizlere, şeker dengesizliklerine sebep olabilir. Özellikle diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları gibi sağlık problemlerine sahip bireyler bu dönemde beslenme düzenlerine bir kat daha dikkat etmelidir.

Kurban Bayramında Nelere Dikkat Etmelisiniz?
• Günde bir öğünden fazla et tüketmemeye özen gösterin. Kavurma veya kızartma yöntemiyle pişirilen etin sindirimi zor olduğu için kızarmış, soslu et yemekleri yerine haşlanmış veya ızgara etler tercih edin. Bayram yemeğimizi özellikle kurban etinin yağsız tarafından pişirmeye dikkat edin.

• Kavurma yapmak istiyorsanız etin kendi suyunu kullanarak kavurma yapabilirsiniz. Bayramdan sonra kemerlerin sıkmasını istemiyorsanız pişirme sırasında lezzet vermek amacıyla iç yağı, kuyruk yağı, tereyağı gibi yağ ilavesi yapmayın. Bayramda et tüketimi fazla olduğu için masadan tuzluğu ve sucuk, salam gibi işlenmiş et ürünlerini kaldırın.

• Etin yanına hamur işi ve pilavı yerine sote sebzeler, çok az zeytinyağı ilave ederek hazırlanan sebze yemekleri, salatalar ile daha düşük kalorili, hafif ve sağlıklı menüler hazırlayın. Böylece C vitamini, potasyum gibi vitamin ve minerallerden zengin yeşil yapraklı sebzeler ve çiğ olarak tüketeceğiniz bol limonlu bir salata ette bulunan demirden daha fazla faydalanmanızı, fazla etin vücuda yapacağı toksiketkilerden korunmanızı sağlar.

• Mangal yapacaksanız etlerin yanında ızgarada sebze de pişirin. Kansere zemin hazırlayan etkilerden korunmak için ızgara yapılırken etleri mümkün olduğu kadar kömürden uzak tutarak çok yüksek ısıda çok uzun süre pişirmekten, kavurmaktan ve kızartmaktan kaçının.

• Bol limon eklenmiş salata ve sebzelerle birlikte kurban eti tüketimi hazmı kolaylaştırır. Salatalara lezzet ve aroma katmak ve sindirimi kolaylaştırmak için nane+ limon suyu karışımı ekleyin.

• Bayram sohbetlerinin olmazsa olması çay ve kahvedir. Etli bir yemeğin hemen üzerine çay-kahve içmek de etin içindeki demirin vücut tarafından kullanımını azaltacağı için çay-kahve tüketiminin yemekten 2,5 saat sonra olmasına dikkat edin.

• Bayram boyunca günde en az 12 bardak su içmeyi alışkanlık haline getirin. Gidilen her yerde ikram edilen asitli-gazlı içeceklere hayır demeyi alışkanlık haline getirin.

Kurban eti nasıl tüketilmeli? Nasıl Saklanmalı?
Yeni kesilmiş hayvanların etlerindeki sertlik pişirmede ve sindirimde zorluk yaratır. Kurban etinin kesilir kesilmez hemen tüketmemeli, buzdolabında 24–48 saat bekledikten sonra pişirilip, tüketilmelidir. Etler uzun süre saklanılmak istenildiğinde birer pişirmelik parçalara ayrılarak 0-2 C'de 3-5 gün, -2 derece ki buzdolabında bir kaç hafta, -18 derecede 3 ay saklanabilir. Donmuş etleri çözdürürken; Donmuş etlerin nasıl çözdürüleceği önemlidir. Etler soğuk suyun altında veya buzdolabında çözdürülmelidir. Mikrobiyolojik tehlikeleri önlemek adına çözdürülen etlerin tekrar dondurulmasına dikkat edilmelidir.

Sofrada mutlaka çorba olmalı
Yemeğe ana yemek olan et yemekleriyle değil düşük enerji yoğunluğuna sahip bir çorba ile başlanmalıdır. Çorba, açlık merkezini baskıladığını ve daha iyi doyum sağlar. Midenin çeperini sıcak bir dalga ile kaplayarak mideyi sonradan gelecek yiyeceklerin sindirimine hazırlar. Böylece daha az et yahniye ihtiyaç duyar, daha iyi sindirirsiniz.

Peki ya sakatat çorbaları?
Et ve et ürünleri, şarküteri ürünleri ve sakatatlar kolesterol seviyeleri yüksek bireyler için sıklığı azaltılarak tüketilmesi gereken besinler arasındadır. Sakatat çorbası içilecekse zararı azaltmak için yanında E, C ve A vitamininden zengin bir salata tüketilmelidir.

Evden çıkmadan ara öğün yapılmalı
Keyifli bayram ziyaretleri sırasında hazırlanan sofralar, tatlı ve şekerler iştah kabartıcıdır. İkramlar arasında eleme yapın, sağlıklı olanları tercih edin. Kan şekerinizi dengede tutmak için sağlıklı ara 1 porsiyon meyve + 1 avuç badem/fındık veya 1 bardak ayran + 2 ceviz gibi pratik seçeneklerle ara öğününüzü yaptıktan sonra evden çıkılmalıdır.

Tatlı seçimi dikkatli yapılmalı
Bayramlar tatlı, çikolata ikramlarının arttığı günlerdir. Gidilen her misafirlikte ikram edilen tatlıların tüketilmesi günde 3–4 porsiyon tatlı tüketilmesi anlamına gelir. Bu da kalori alımını ve basit şeker alımını önemli derecede artırır. Aşırı basit şeker tüketimi, kan şekerinde ani dalgalanmalara neden olur. Özellikle diyabet, reaktif hipoglisemi, insulin direnci gibi hastalıklara sahipseniz tabağınıza aldığınız tatlılara çok dikkat etmelisiniz. Çünkü tüketilen tatlı kan şekerini hızlı ve kontrolsüz bir şekilde yükseltir. Böylece hızlı acıkır ve daha fazla tatlı yemek istersiniz.

İkram edilen tatlıların kısa bir sürenin sonunda alınan fazla kilolara dönüşmemesi için doğru tercihler yaparak bayramdan kilo almadan çıkmaya çalışın. İçlerinde çok fazla yağ, şeker, un bulunan kek, kurabiye, börek ve baklava gibi yiyecekler, bayram günlerinin vazgeçilmezi çikolatadan uzak durun. Bayram da olsa tatlı tercihlerinizi sütlü, meyveli hafif tatlılardan yana kullanarak meyve salataları, dondurmalı meyve tatlıları veya sütlü tatlılar tercih edin.

Unutmayın! 2 dilim baklava yaklaşık 410 kalori, 1 kâse muhallebi 350 kalori, 100 gram irmik helvası 304 kalori, 1 adet şekerpare 145 kalori ediyor.