Yazı Boyutu:
Bizim İzmir Portalının değerli okurları.GEBELİKTE TROİDİN VE HORMONLARIN DURUMU ;
Gebelikte salgılanan HCG (Human Koryonik Gonadotropin) hormonu, hipofizden salgılanarak troid bezini kontrol eden TSH (Troid Stimulan Hormon) ile benzer yapıya sahiptir .(Her ikisi de glikoproteindir ve özellikle moleküler yapılarındaki beta subünitleri birbirlerine benzemektedir.)
Gebeliğin HCG hormonu da Troid bezinistimulan ( uyaran ) etkiye sahiptir ve gebeliğin 10-12 haftasında kanda en üst düzeyine ulaşmaktadır.
Ayrıca gebelerin %10-20 sinde, TSH hormonunda geçici düşme olduğunu vurgulamakta yarar vardır.
Gebelikte troid fonksiyonunu belirlemek için ölçülen TSH düzeyinin normal değerleri hertrimester (gebeliğin üç aylık dönemleri ) için farklıdır. Laboratuarlar her trimestere özgün referans değeleri vermelidir.
Eğer laboratuarda bu olanak yoksa ;
TSHın normal değeri , gebeliğin birinci trimesteri için ; 0.1-2.5, ikinci trimester için 0.2-3.0, üçüncü trimester için 0.3-3.0 arası olmalıdır.
FT4 değerlendirilmesinde ise laboratuarın çalışma metodu önemlidir.
FT4 değerlendirilmesinde hem laboratuar ölçüm metodu hem de gebelik trimesteri için spesifik referanslar verilmelidir. BU NEDENLE 
GEBELİKTE FT4 ÖLÇÜMLERIYLE HİPOTROİDİ TANISI KOYARKEN YANILMA OLASILIKLARI GÖZÖNÜNDE BULUNDURULMALIDIR.
FETUSTA TROİD FONKSİYONLARI
Gebeliğin 10-12 haftasında fetus kendi TSH hormonunu üretebilmektedir. Fetusta iyodu konsantre etme ve iyodotronin sentezleme yeteneği oluşmaktadır. Fetus 18-20 .gebelik haftasına kadar çok az hormon sentez etmektedir. Plasenta kanalıyla maternal (anneden gelen)hormonlar, TRAB (troid antikorları ), TRH (Hipotalamustan salgılanan troid releasing-salgılatan hormon) gebeden fetusa geçebilmektedir.
GEBELİKTE GUATR OLUŞUMU
Gebelikte idrarla iyot atılımı artmaktadır. Fetusun da iyotu alması ve kullanması gebenin iyot gereksinimini arttırmaktadır. Gebe troidinin iyot depoları %40 oranda azalmaktadır. İyot alımı düşük bölgelerde gebelerde %16-70 arasında oranlarda guatr ortaya çıkmaktadır.
GEBELİKTE HİPOTRİDİNİN EN SIK KARŞILAŞILAN İKİ NEDENİ HASHİMATO TROİDİTİ VE İYOT EKSİKLİĞİNE BAĞLI HİPOTROİDİ VE GUATRDIR.
İYOTLU TUZU SOFRANIZDAN EKSİK ETMEYİN. ÖZELLİKLE YEMEK PİŞİRMEDEN ÖNCE GIDALARA TUZ ATILMAMALIDIR. PİŞİRİRKEN TUZDAKİ İYOT ORANI AZALACAĞI İÇİN PİŞMİŞ YEMEK SERVİS EDİLİRKEN TUZ İLAVE EDİLMELİDİR.
GEBELİKTE KİMLERE HİPOTROİDİ TARAMASI YAPILMALI ?
Tüm gebelere ve gebelik planlayanlara hipotroidi taraması yapılmalıdır. (Kanıt düzeyi 1) .Çünkü hipotroidilerin üçte biri gebelikte gözden kaçabilmektedir.
ATA (Amerikan Troid Birliği), ES (Endokrinderneği), ACOG (Amerikan Jinekolog ve Obstetrisyenler Birliği) ortak önerisine göre, aşağıdaki durumlarda erken gebelikte TSH ölçümü önerilmektedir. (Kanıt B);
Semptomatikse (Hipotroidi bulguları varsa ) veya Guatr varsa ,Troid hastalığı veya cerrahi öyküsü varsa , TPO ab + (Troid antikoru mevcutsa),TİP1 diyabet veya otoimmun(bağışıklık sistemi ile ilgili) hastalık varsa , iyot eksikliği bölgesindeyse, erken doğum veya düşük öyküsü varsa, baş veya boyuna radyasyon öyküsü varsa , vücutkitle ideksi 40 ve üstündeyse (aşırı kilolu, obes), infertilte öyküsü (gebe kalmada zorluk) ve 30 yaş üzerinde gebeliğin erken döneminde TSH ölçümü yapılmalıdır.
GEBELİK SIRASINDA SUBKLİNİK (KLİNİK BULGULARI BELİRGİN OLMAYAN) HİPOTROİDİ ; GÖRÜLME SIKLIĞI,SONUÇLARI , HANGİ DURUMLARDA TEDAVİ ?
Prevalans (Görülme sıklığı); Gebelerin %2-2.5 unda subklinik hipotroidi görülür. TSH düzeyi yükselmiş FT4 düzeyi normaldir. Erken doğum ve veya gebelik kaybı (düşük) oranı artmıştır. Doğan bebekte nörofizyolojik bozukluk olasılığı da artmaktadır.
Gebelikte subklinik hipotroidi hangi durumlarda tedavi edilmeli sorusuna yanıt verirken TPO ab (Troid antikorları)ve TSH düzeyleri gözönünde bulundurulmalıdır. Antikor negatif ise subklinik hipotroidi tedavi önerisinde kanıt düzeyi 1 dir. TSH düzeyi 10 üzerindeyse tüm olgulara FT4 düzeyinden bağımsız olarak tedavi verilmelidir. Antikor pozitif isetüm subklinik troid olguları tedavi edilmelidir (Kanıt düzeyi B).
Tedavide hedef , gebelik her trimesterineözgün TSH düzeylerini sağlamaktır.(Kanıt düzeyi A)
GEBELİK SIRASINDA BELİRGİN HİPOTROİDİ;
Gebelikte belirgin Hipotroidinin prevalansı(görülme sıklığı) %0.3-0.5 arasındadır. Belirgin hipotroidi de preeklampsi ve gestasyonel (gebelikle ilgili) hipertansiyon, plasentanın gebelikte erken ayrılması ve kanama, erken doğum (gebelik 37. haftasından once doğum ) ve çokerken doğum (gebelik 32.haftasından once), düşük doğum ağırlıklı bebek, sezaryenoranının artması, bebekte nörofizyolojik ve kognitif(algılama)bozukluğu, postpartum hemoraji (doğum sonrası kanama) olasılığı artabilir.
GEBELİK DÖNEMİNDE HİPOTRİDİ TEDAVİSİ ;
Gebelikte ve gebelik planlayanlarda hipotroidi tedavisi amacıyla troid hormonu (LT4)kullanırken amaç TSH düzeyini 2.5 altında tutmaktır.
LT4kullanan kadın gebe olduğunu öğrendiğinde, menstruasyon geciktiğinde veya gebelik testi pozitif olduğunda dozun %25-30 arttırılması gerekmektedir.(Kanıtdüzeyi B).
GEBELİK SIRASINDA HİPOTROİDİ İZLEM SIKLIĞI;
Gebeliğin 20. haftasına kadar her ay (KanıtB) , daha sonra 28-32 hafta arasında en az bir kez TSH ölçümü yapılmalıdır.(Kanıt düzeyi 1).
Doğumdan sonra LT4 dozu gebelik öncesi dozainmeli ve doğumdan 6 hafta sonra TSH düzeyine bakılmalıdır. (Kanıt düzeyi B)
TROİD HORMON DÜZEYİ NORMAL VE TROİD ANTİKORU VARLIĞINDA ;
TPO antikor varlığında, ötroid (troid hormone düzeyi normal) durumda da fetal kayıp (bebek ölümü ),perinatalmortalite (doğum öncesi bebek ölümü), düşük oranı 2-3 kat artar, erken doğum oranı 2 kat artar. Gebeliğin birinci trimesterinde tüm gebeler antikor için(TPOab) taranmalıdır. (Kanıt düzeyi 1)
TROİD HORMON DÜZEYİ NORMAL OLDUĞUNDA , ANCAK TROİD ANTİKORU VARLIĞINDA TEDAVİ ÖNERİLMELİ Mİ?
TPO antikor varlığında, ötroid (troid hormonu düzeyi normal) durumda tedavi öneren görüşler üçe ayrılmaktadır ; 1.Tüm gebelere LT4 tedavisi önerenler.(Kanıt düzeyi 1), 2. Düşük öyküsü olana 50 mgrLT4 önerenler.(Kanıt düzeyi 1), 3.Erken doğumu önlemek için tedavi vermek.(Kanıtdüzeyi 1), 4.IVF 
uygulananlarda rutin tedavi verilmesi (Kanıt düzeyi 1).
TROİD HORMON DÜZEYİ NORMAL VE TROİDANTİKORU VARLIĞINDA İZLEM ;
TPO antikor varlığında, ötroid (troid hormonu düzeyi normal) durumda gebeliğinilk 20 haftasında her ay, son trimesterde ise en az bir kez TSH düzeyi bakılmalıdır.(Kanıt düzeyi B) Gebeliğin her trimesterine özgün TSH hedef düzeyi üstünde ölçüldüğünde tedavi başlanmalıdır.
SELENYUMKULLANIMI AÇISINDAN YETERLİ KANIT YOKTUR.GEBELERDE SELENYUM KULLANIMIÖNERİLMEZ.(KANIT DÜZEYİ C)
GEBELİK DÖNEMİNDE İZOLE HİPOTİROKSİNEMİ ;
İzole hipotiroksinemide , TSH düzeyi normal, FT4 düzeyi düşüktür. Perinatal (doğum öncesi ) ve neonatal (doğumdan hemen sonra) bebekle ilgili sonuçlar tam bilinmemektedir.Tedavi edilmesi önerilmemektedir.(Kanıt düzeyi C),Her gebeye FT4 taraması da önerilmez.(Kanıtdüzeyi D)
GEBELİKTE HİPERTROİDİ;
Gebelikte belirgin hipertroidi %0.1-0.4 oranlarda görülür. Hipertroidi gebelik öncesi tirotoksik olan kadınları ötroidhale getirir. Gebelikte hipertroidinin en sık nedenleri; %0.1-1 oranlarla Graves ve % 1-3 oranlarla gebelik hormonu HCG ile ilgilidir.
HCG ile ilgili nedenler ise ; Gestasyonel(gebelikle ilgili) geçici tirotoksikoz, Hiperemezis Gravidarum (Gebeliğin aşırıbulantı ve kusmaları) (%0.1-0.2) ve Trofoblastik hipertroidizmle ilgilidir.
GEBELİKTE HİPERTROİDİZMİN OLUMSUZ ETKİLERİ;
Subklinik hipertroidizmin (klinik belirtileri olmayan) gebelik sonuçlarına olumsuz etkisi yoktur.
Belirgin hipertroidizmin ise kötü kontrollü ise yani gereken zaman ve ilaç dozunda tedavi edilmediyse olası komplikasyonlar şunlardır; Spontan abortus (kendiliğinden düşük), premature doğum, düşük doğum kilolu bebek, ölü doğum, preeklampsi (gebelik zehirlenmesi-tansiyon,ödem, idrarda protein), kalp yetmezliği ve nadiren tiroid fırtinası (yüksek tiroid hormonlarına bağlı ciddi klinik bulgular ortaya çıkmaktadır , troid fırtınası doğum, enfeksiyon, sezaryen ve preeklampside daha sık görülmektedir.)
GEBELİKTE HİPERTROİDİZMİN AYIRICI TANISI;
Gebeliğin birinci trimesterinde , TSHdüzeyleri 0.1 altında olduğunda hipertroidi söz konusu olabilir ve bu durumda öykü ve fizik muayene önemlidir. Elleri titreyen terleyen, egzoftalmisi olan (gözleri dışarı doğru fırlamış),boynunda troid bezi aşırı büyümüş olan gebelere TRab(Tiroid antikoru) bakılmalıdır. Troid sintigrafisi gebelikte uygulanmaz. Troidbezi ultrasonografi ve Doppler ile değerlendirilmelidir.
GEBELİKTE HİPERTROİDİZM TEDAVİSİ;
Gebeliğin birinci trimesterinde (gebeliğin ilk üç ayı) hipertroidi tedavisinde PTU(Propiltiurasil) kullanılır. Çünkü Metamizol kullanıldığında bebekte aplazyakutis(saçlı deride doğumsal cilt lezyonu), skalp defekti(bebek başının saçlıkısmı), koanal atrezi(anüsün doğumsal olarak kapalı olması) , omfalosel(karınzarı defekti), TOF(solunum borusu ve yemek borusu arası fistül-açıklk) gibi doğumsal defekt (bozukluk) riski artacaktır.
Ancak hipertroidi tedavisinde gebeliğin ikinci trimesterinde MMI (Metamizol) a geçmelidir(Kanıt düzeyi 2). Metamizol, kolestatik (safra üzrerine etkili), Propiltiurasilise hepatoselluler (karaciğer hücreleri üzerine) hasar vermektedir.
Gebelikte hipertroidi tedavisinde 2-6 hafta süreyle Beta Bloker kullanılabilir. Daha uzun sure kullanımda ,hipoglisemi, bebekte gelişme geriliği gibi komplikasyonlar oluşabilir. BetaBloker olarak ; Atenolol (25-50 mg/gün) , Propranalol (3X20 mg/gün) kullanılır.
EMZİRME DÖNEMİNDE HİPERTROİDİ TEDAVİSİ;
Emzirme döneminde Metamizol (20-30 mg/gün)hipertroidi tedavisinde birinci seçenektir. İkinci seçenek ise Propiltiurasil (300mg/gün) ile tedavidir. Tedavi emzirmeyi takiben bölünmüş dozlarda uygulanmalıdır.(Kanıt düzeyi A)
BebeğinTroid Fonksiyon Testleri 1-3 ayda kontrol edilmelidir.
GEBELİK DÖNEMİNDE HİPOTRİDİ TEDAVİSİ ;
TPO antikor varlığında, ötroid (troid hormonu düzeyi normal) durumda tedavi öneren görüşler üçe ayrılmaktadır ; 1.Tüm gebelere LT4 tedavisi önerenler.(Kanıt düzeyi 1), 2. Düşük öyküsü olana 50 mgrLT4 önerenler.(Kanıt düzeyi 1), 3.Erken doğumu önlemek için tedavi vermek.(Kanıtdüzeyi 1), 4.IVF
Emzirme döneminde Metamizol (20-30 mg/gün)hipertroidi tedavisinde birinci seçenektir. İkinci seçenek ise Propiltiurasil (300mg/gün) ile tedavidir. Tedavi emzirmeyi takiben bölünmüş dozlarda uygulanmalıdır.(Kanıt düzeyi A)GEBELİKTE HİPERTROİDİ TEDAVİSİNİN İZLEMİ;
Gebelikte hipertroidi tedavisinde amaç ,endüşük dozla kan FT4 düzeyinin üst normali veya hafif üstünün sağlanmasıdır.(Kanıtdüzeyi B).
Gebelikte hipertroid tedavisinde doz ayarlaması için 2-6 haftalık izlemler gerekmektedir.(Kanıt düzeyi B).
Gebelikte hipertroidi tedavisinde Antitroid ilaçlar ile birlikte LT4 kullanımı önerilmez.(Kanıt düzeyi D)
Gebelikte hipertroidi nedeniyle operasyon nadiren gerekmektedir.Operasyon olacaksa da gebeliğin ikinci trimesterinde(ortanca üç ayında) önerilmelidir. (Kanıt düzeyi A).
FETAL GRAVESDE OLASI SORUNLAR (BEBEKTEHİPERTROİDİ OLUŞUMU);
Gravesli gebelerin %1-5 inde bebekte Graves ortaya çıkabilecektir.
Fetal Graves plasentayı geçen TRab (Troidantikoru) ile ilişkilidir.
Fetal hipertroidi bulguları; Bebeğin kalp atım hızının dakikada 160 üzerinde olması, fetal guatr, bebekte büyüme geriliği, hastalığın ilerlemiş olduğu olgularda kalp yetmezliği ve fetal hidrops (bebek iç ve dış organlarında yaygın sıvı birikimi), bebekte ilerlemiş kemik yaşı ve kraniosinastozis (kafa kemiklerin kapamnma ve birleşmesiyle ilgili sorunlar) olmaktadır.
HİPERTROİDİZMLİ GEBELERDE BEBEĞİN DURUMUNUNİZLENMESİ;
Gebelik izleminde öykü önemlidir veya mevcut Gravesli gebenin 20-24. haftasında TRab(Troid antikoru) bakılmalıdır. Kontrol edilmemiş hipertroidi veya TR ab pozitifliği ki (bu durumda troid antikor düzeyi 3 kat artacaktır), ortaya çıktığında gebelik izleminde; Bebek kalp atım hızı, büyüme, amniotik sıvı hacmi ve fetusta guatr varlığı izlenmelidir.(Kanıtdüzeyi1)
Antitroid ilaç kullanan gebenin fetusunda guatr saptanırsa , bebeğin hipo veya hipertroidi tanısını koymak için kordosentez (anne rahminde göbek kordonundan kan alıp incelemek) gereklidir (Kanıt düzeyi1).Fetal hipertroidi (bebekte troid bezininaşırı çalışması) varsa ,Tionamid ile tedavi önerilir. Fetal hipotroidi (bebekte troid bezinin az çalışması) varsa ,anneye troid destek ilaç tedavisi mümkünse kesilmeli ve intraamniotik (amnion sıvısı içine) LT4 uygulanmalıdır.
KONJENİTAL HİPOTRİDİZM (DOĞUMSAL TROİD BEZİNİN AZ ÇALIŞMASI )
Bebekte Konjenital Hipotroidizm Prevalansı(Görülme sıklığı); 1/2000-1/4000 arasındadır. Konjenital hipotroidizm bebekte mental retardasyonun (zeka geriliği) önlenebilir en sık nedenidir. Konjenital hipotroidizm %85 sporadik (kendiliğinden)ortaya çıkar ve bu durumda en sık troid disgenezisi, agenezi, hipoplazi veektopi mevcuttur. Konjenital hipotroidili bebeklerin %95 imaternal (anneden gelen) hormonların etkisiyle doğumda asemptomatiktir(bulguvermezler). Konjenital hipotroidili bebeklerde letarji(hareketsiz,dış uyaranlara tepkisiz), boğuk ses, beslenme problemleri, kabızlık, makroglossi(büyük dil),umbilikal herni(göbek fıtığı), hipotoni(tonus-gerginlik azalması), geniş fontanel (bıngıldak), kurucilt, hipotermi (vücut ısısı düşmesi) ve uzamış sarılık görülür.
KONJENİTAL HİPOTROİDİZMİ SAPTAMAK İÇİNTARAMA PROGRAMLARI;
Doğumda TSH hızlı bir şekilde artarak 50-80mU/L ye ulaşır ve 2 gün içinde 10-15 mU/L ye düşer., Konjenital hipotroidi taraması (TSH,T4) doğum sonrası 2-5. gün yapılır. Bazı programlar konjental hipotroidi taramasını ikinci kez 2-6.hafta arası tekrar yapılmasını önermektedir. TSH düzeyi 20 mU/L üzerindeyse (15-30mU/L), bebek izlem için tekrar geri çağrılmalıdır. Yeni doğan bebeğin TSH değeri 6-10 mU/L iseTSH, FT4 ölçümleri ile haftalık izleme alınır. 4-6haftada TSH normal düzeye gelmediyse bebeğe tedavi verilmelidir.
GEBELİK VE İYOT
İyot eksikliği gebelikte; spontan abortus (kendiliğinden düşük),erken doğum,konjenital anomali(doğumsal sakatlık),erken perinatalmortalite (doğumdan hemen once bebek ölümü) veya yeni doğan mortalitesi, endemikkretenizm(bebeğin iyot eksikliği, gelişme ve zeka geriliği hastalığı)na neden olur. İyot eksikliği bebeklikte guatr, subklinik(klinik bulguları olmayan) veya belirgin hipotroidiye ve kretenizme neden olabilir. Çocuklukve ergenlikte iyot eksikliği ,subklinik veya belirgin hipotroidiye, guatr, mental retardasyona, fiziksel gelişimde yetersizliğe, nükleerradyasyona aşırı duyarlılığa neden olur.
Bir 2007 çalışmasında; gebelik ve bebeklikte yetersiz iyot, çocuklarda nörolojik ve psikolojik yetersizliğe sebep olmaktadır.
Bir2005 çalışmasında ise; İleri iyot yetersizliği bölgelerinde çocuklarda IQ, iyot yeterli bölgelere oranla, 12 puan daha düşük bulunmuştur. İyot desteği bu değeri normale çekerek düzeltmiştir. Ünlü tıp dergisi Lancetde 2008 de yayınlanan Zimmerman ve arkadaşlarının çalışmasına göre; İyot yetersizliği halen tüm dünyada önlenebilir mental gerilik sebebi olarak etkisini sürdürmektedir. İyodun bu kadar önemli olmasına karşın, hekimler gebelere ve hastalarına iyodu gerekli gereksiz yasaklamaktadırlar. İnternette arama motorlarında iyot yasağı diye sorgulama yaptığımızda , yetkisiz kişilerce mantıklı olmayan abartılmış iyot ve gıda yasaklarını da görmekteyiz . Bu yasaklar, normal kişileri, hatta guatrlıları olumsuz etkilediği gibi gebeler üzerinde çok daha fazla sakıncalı olmaktadır.
Bir 2013 çalışmasına göre; gelişmiş ülkelerde işlenmiş gıda tüketimi fazladır. Bu gıdaların hazırlanmasında kullanılan tuzlar iyotlu değildir
Diğer bir 2013çalışmasına göre ise; son yıllarda WHO (Dünya Sağlık Örgütü) , kardiyovasküler hastalıklardan (kalp damar hastalıkları) korunma bağlamında tuz kullanımını günlük < 5 gr olarak önermektedir. Bu da yetersiz iyot kullanımı anlamı taşımaktadır. Ülkemizde ev kadınları genelde yemeğin başlangıcında pişerken tuzu ilave ettiklerini bilmekteyiz. Bu da tuzdaki iyodun uçup gitmesine sebep olmaktadır. Prof. Dr. Taylan Kabalak , 2013 baskılı Troid el kitabında; LT4 molekülünün %64.4, LT3 molekülünün ise %57.6 oranda iyot içerdiğini bildirmiştir. Günlük iyot gereksinimi;1yaş altı90 mcgr/gün1-7yaş 90 mcgr/gün7-12 yaş 120 mcgr/gün 12yaş-erişkin 150 mcgr/gün Gebelik-laktasyon(emzirme döneminde) > 200 mcgr/gün(250-300)Besinlerle normal iyod alımı 100-199 ugr/gündür. 50-100 ugr/gün iyot alındığında hafif iyot açığı, 20-50 ugr/gün iyot alındığında orta derece iyot açığı, 20 ugr/gün altında iyot alındığında ileri derecede iyot açığı söz konusudur. Hormonların metabolizma da parçalanmasından açığa çıkan iyod , başta karaciğer olmak üzere tüm vücutta tekrar kullanılmaktadır.
GEBEDE İYOTGEREKSİNİMİ NİÇİN ARTMAKTADIR ?
Fizyolojik bir gebelik sürecinde uterusa yönelik kan akımı 50 ml/ dakika'dan, gebelik sonunda 500 ml/dakika'ya ulaşır. Plasentadan İlktrimestr de 3,6-6 mcgr/24 saat, üçüncü trimesterde 35-60mcgr/ 24 saat içinde serbest iyot geçmektedir . Plasenta T4 değirmenidir. İlk trimestrde plasentaya dakikada 3.5 mcgr T4 gelmektedir. 24 saatte 5.000 mcgr T4 demektir. Son trimestrde plasentaya dakikada 35 mcgr T4 gelmektedir. 24 saatte 50.000 mcgr T4 demektir.
GEBELİKTE ARTMIŞ İYOT GEREKSİNİMİKARŞILANAMAZSA NE OLUR ?
Gebelikte artmış iyot gereksinimi karşılanamazsa çocukta intellektüel yetersizlik ve bozukluk, nörolojik ve psikolojik yetersizlik, IQ düşüklüğü, (iyot yeterli bölgelere oranla IQ 12 puan daha düşük.), bebeklik ve çocukluk yaşında guatr, fiziksel gelişimde çeşitli düzeyde yetersizlik ortaya çıkabilir. İleri iyot açlığı bölgelerinde; gebelik öncesi yeterli iyot desteği sağlanırsa fetusta iyot eksikliğine bağlı olan tüm olumsuzluklar yok olmaktadır.Orta derecede iyot eksikliği olanlarda iyot desteği yapıldığında ise anne ve bebekte guatr olmamakta ve bebekte kognitif(algılama)bozukluk görülmemektedir. Ancak iyot suplamantasyonunun(eksik olan iyot un yerine konması için iyot destek tedavisi) zamanlaması da önemlidir. İyot,10-20nci gebelik haftalarından sonra tedaviyle desteklendiğinde olumlu etkiler görülememektedir.
LAKTASYON (EMZİRME) DÖNEMİ VE İYOT
Sütle anneden bebeğe tiroidhormonu geçmemektedir. Bebeğin tiroid hormon gereksinimi, bebek tiroidi ile karşılanmaktadır bu nedenle bebeğin günlük belli miktar İyot alması gerekmektedir. Bebeğin bu iyodu alabileceği kaynak anne sütüdür. Bebeğinde günde 90 mcgr/ gün iyoda gereksinimi bulunmaktadır Bu nedenle anne sütünde yeterince iyot bulunmalıdır. İyot yeterli bölgelerde yapılan çalışmalarda sütte iyot miktarının 150-180 ugr/L olduğu görülmüştür. İyot yetersiz bölgelerde bu değerin 50 ugr/L altına indiği gösterilmiştir. Bu bölgelerdeilk 6 ayda anne sütündeki iyot giderek daha da düşmektedir. İyot yetersizliği olan bölgelerde hayvansal sütlerdeki iyot ta düşüktür. Bebekte beyin hücre artımı doğumu takiben ilk 3 ayda yoğun, ikinci 3 ayda daha az yoğun olarak devam etmektedir. Bu artım için önemli gereksinimlerden birisi de bebek kanında yeterli tiroid hormonu bulunmasıdır. Bebek te iyot yetmezliği varsa, bebek kanında yeterli tiroid hormonunun bulunma garantisi yoktur. Bebekte iyot yetersizliğinin diğer bir sonucu da bebekte guatr gelişmesidir. Sütte ki iyot, annenin aldığı iyoda bağlıdır. Anne de iyot eksikliği varsa sütte de iyot eksikliği olacaktır.
BU NEDENLE LAKTASYON DÖNEMİNDE ANNENİN YETERLİ İYOT ALMASI KRİTİK DÜZEYDE ÖNEMLİDİR !...
Ülkemizde100 ugr/tb 200 ugr/tb iyod içeren JODİD kullanıma sunulmuştur.
KONJENİTAL HİPOTRİDİZM (DOĞUMSAL TROİD BEZİNİN AZ ÇALIŞMASI )
Bebekte Konjenital Hipotroidizm Prevalansı(Görülme sıklığı); 1/2000-1/4000 arasındadır. Konjenital hipotroidizm bebekte mental retardasyonun (zeka geriliği) önlenebilir en sık nedenidir. Konjenital hipotroidizm %85 sporadik (kendiliğinden)ortaya çıkar ve bu durumda en sık troid disgenezisi, agenezi, hipoplazi veektopi mevcuttur. Konjenital hipotroidili bebeklerin %95 imaternal (anneden gelen) hormonların etkisiyle doğumda asemptomatiktir(bulguvermezler). Konjenital hipotroidili bebeklerde letarji(hareketsiz,dış uyaranlara tepkisiz), boğuk ses, beslenme problemleri, kabızlık, makroglossi(büyük dil),umbilikal herni(göbek fıtığı), hipotoni(tonus-gerginlik azalması), geniş fontanel (bıngıldak), kurucilt, hipotermi (vücut ısısı düşmesi) ve uzamış sarılık görülür.
KONJENİTAL HİPOTROİDİZMİ SAPTAMAK İÇİNTARAMA PROGRAMLARI;
Doğumda TSH hızlı bir şekilde artarak 50-80mU/L ye ulaşır ve 2 gün içinde 10-15 mU/L ye düşer., Konjenital hipotroidi taraması (TSH,T4) doğum sonrası 2-5. gün yapılır. Bazı programlar konjental hipotroidi taramasını ikinci kez 2-6.hafta arası tekrar yapılmasını önermektedir. TSH düzeyi 20 mU/L üzerindeyse (15-30mU/L), bebek izlem için tekrar geri çağrılmalıdır. Yeni doğan bebeğin TSH değeri 6-10 mU/L iseTSH, FT4 ölçümleri ile haftalık izleme alınır. 4-6haftada TSH normal düzeye gelmediyse bebeğe tedavi verilmelidir.
GEBELİK VE İYOT
İyot eksikliği gebelikte; spontan abortus (kendiliğinden düşük),erken doğum,konjenital anomali(doğumsal sakatlık),erken perinatalmortalite (doğumdan hemen once bebek ölümü) veya yeni doğan mortalitesi, endemikkretenizm(bebeğin iyot eksikliği, gelişme ve zeka geriliği hastalığı)na neden olur. İyot eksikliği bebeklikte guatr, subklinik(klinik bulguları olmayan) veya belirgin hipotroidiye ve kretenizme neden olabilir. Çocuklukve ergenlikte iyot eksikliği ,subklinik veya belirgin hipotroidiye, guatr, mental retardasyona, fiziksel gelişimde yetersizliğe, nükleerradyasyona aşırı duyarlılığa neden olur.
Bir 2007 çalışmasında; gebelik ve bebeklikte yetersiz iyot, çocuklarda nörolojik ve psikolojik yetersizliğe sebep olmaktadır.
Bir2005 çalışmasında ise; İleri iyot yetersizliği bölgelerinde çocuklarda IQ, iyot yeterli bölgelere oranla, 12 puan daha düşük bulunmuştur. İyot desteği bu değeri normale çekerek düzeltmiştir. Ünlü tıp dergisi Lancetde 2008 de yayınlanan Zimmerman ve arkadaşlarının çalışmasına göre; İyot yetersizliği halen tüm dünyada önlenebilir mental gerilik sebebi olarak etkisini sürdürmektedir. İyodun bu kadar önemli olmasına karşın, hekimler gebelere ve hastalarına iyodu gerekli gereksiz yasaklamaktadırlar. İnternette arama motorlarında iyot yasağı diye sorgulama yaptığımızda , yetkisiz kişilerce mantıklı olmayan abartılmış iyot ve gıda yasaklarını da görmekteyiz . Bu yasaklar, normal kişileri, hatta guatrlıları olumsuz etkilediği gibi gebeler üzerinde çok daha fazla sakıncalı olmaktadır.
Bir 2013 çalışmasına göre; gelişmiş ülkelerde işlenmiş gıda tüketimi fazladır. Bu gıdaların hazırlanmasında kullanılan tuzlar iyotlu değildir
Diğer bir 2013çalışmasına göre ise; son yıllarda WHO (Dünya Sağlık Örgütü) , kardiyovasküler hastalıklardan (kalp damar hastalıkları) korunma bağlamında tuz kullanımını günlük < 5 gr olarak önermektedir. Bu da yetersiz iyot kullanımı anlamı taşımaktadır. Ülkemizde ev kadınları genelde yemeğin başlangıcında pişerken tuzu ilave ettiklerini bilmekteyiz. Bu da tuzdaki iyodun uçup gitmesine sebep olmaktadır. Prof. Dr. Taylan Kabalak , 2013 baskılı Troid el kitabında; LT4 molekülünün %64.4, LT3 molekülünün ise %57.6 oranda iyot içerdiğini bildirmiştir. Günlük iyot gereksinimi;1yaş altı90 mcgr/gün1-7yaş 90 mcgr/gün7-12 yaş 120 mcgr/gün 12yaş-erişkin 150 mcgr/gün Gebelik-laktasyon(emzirme döneminde) > 200 mcgr/gün(250-300)Besinlerle normal iyod alımı 100-199 ugr/gündür. 50-100 ugr/gün iyot alındığında hafif iyot açığı, 20-50 ugr/gün iyot alındığında orta derece iyot açığı, 20 ugr/gün altında iyot alındığında ileri derecede iyot açığı söz konusudur. Hormonların metabolizma da parçalanmasından açığa çıkan iyod , başta karaciğer olmak üzere tüm vücutta tekrar kullanılmaktadır.
GEBEDE İYOTGEREKSİNİMİ NİÇİN ARTMAKTADIR ?
Fizyolojik bir gebelik sürecinde uterusa yönelik kan akımı 50 ml/ dakika'dan, gebelik sonunda 500 ml/dakika'ya ulaşır. Plasentadan İlktrimestr de 3,6-6 mcgr/24 saat, üçüncü trimesterde 35-60mcgr/ 24 saat içinde serbest iyot geçmektedir . Plasenta T4 değirmenidir. İlk trimestrde plasentaya dakikada 3.5 mcgr T4 gelmektedir. 24 saatte 5.000 mcgr T4 demektir. Son trimestrde plasentaya dakikada 35 mcgr T4 gelmektedir. 24 saatte 50.000 mcgr T4 demektir.
GEBELİKTE ARTMIŞ İYOT GEREKSİNİMİKARŞILANAMAZSA NE OLUR ?
Gebelikte artmış iyot gereksinimi karşılanamazsa çocukta intellektüel yetersizlik ve bozukluk, nörolojik ve psikolojik yetersizlik, IQ düşüklüğü, (iyot yeterli bölgelere oranla IQ 12 puan daha düşük.), bebeklik ve çocukluk yaşında guatr, fiziksel gelişimde çeşitli düzeyde yetersizlik ortaya çıkabilir. İleri iyot açlığı bölgelerinde; gebelik öncesi yeterli iyot desteği sağlanırsa fetusta iyot eksikliğine bağlı olan tüm olumsuzluklar yok olmaktadır.Orta derecede iyot eksikliği olanlarda iyot desteği yapıldığında ise anne ve bebekte guatr olmamakta ve bebekte kognitif(algılama)bozukluk görülmemektedir. Ancak iyot suplamantasyonunun(eksik olan iyot un yerine konması için iyot destek tedavisi) zamanlaması da önemlidir. İyot,10-20nci gebelik haftalarından sonra tedaviyle desteklendiğinde olumlu etkiler görülememektedir.
LAKTASYON (EMZİRME) DÖNEMİ VE İYOT
Sütle anneden bebeğe tiroidhormonu geçmemektedir. Bebeğin tiroid hormon gereksinimi, bebek tiroidi ile karşılanmaktadır bu nedenle bebeğin günlük belli miktar İyot alması gerekmektedir. Bebeğin bu iyodu alabileceği kaynak anne sütüdür. Bebeğinde günde 90 mcgr/ gün iyoda gereksinimi bulunmaktadır Bu nedenle anne sütünde yeterince iyot bulunmalıdır. İyot yeterli bölgelerde yapılan çalışmalarda sütte iyot miktarının 150-180 ugr/L olduğu görülmüştür. İyot yetersiz bölgelerde bu değerin 50 ugr/L altına indiği gösterilmiştir. Bu bölgelerdeilk 6 ayda anne sütündeki iyot giderek daha da düşmektedir. İyot yetersizliği olan bölgelerde hayvansal sütlerdeki iyot ta düşüktür. Bebekte beyin hücre artımı doğumu takiben ilk 3 ayda yoğun, ikinci 3 ayda daha az yoğun olarak devam etmektedir. Bu artım için önemli gereksinimlerden birisi de bebek kanında yeterli tiroid hormonu bulunmasıdır. Bebek te iyot yetmezliği varsa, bebek kanında yeterli tiroid hormonunun bulunma garantisi yoktur. Bebekte iyot yetersizliğinin diğer bir sonucu da bebekte guatr gelişmesidir. Sütte ki iyot, annenin aldığı iyoda bağlıdır. Anne de iyot eksikliği varsa sütte de iyot eksikliği olacaktır.
BU NEDENLE LAKTASYON DÖNEMİNDE ANNENİN YETERLİ İYOT ALMASI KRİTİK DÜZEYDE ÖNEMLİDİR !...
Ülkemizde100 ugr/tb 200 ugr/tb iyod içeren JODİD kullanıma sunulmuştur.
Sağlıklı günler dileğiyle
